Οι σπόροι πολλών φυτών μπορούν να συλλεχθούν και να κρατηθούν όπως ακριβώς είναι. Δηλαδή δεν απαιτούν καμία εργασία αφού ωριμάζουν και είναι έτοιμοι όταν ακόμη βρίσκονται πάνω στο φυτό.
Η συλλογή σπόρου από ντομάτα είναι κάπως πιο δύσκολη και απαιτεί χρόνο ώστε να γίνει με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό είναι απαραίτητο αφού εξαρτάται η γονιμότητα και συνεπώς επιτυχία της επόμενης χρονιάς, από το αν έχουμε καλά διατηρημένο σπόρο.
Δείτε επίσης : Καλλιέργεια ντομάτας – φωτογραφικός οδηγός
Ο σπόρος της ντομάτας είναι «φυλακισμένος» σε ένα παχύρευστο υγρό με την υφή του ζελέ, στο εσωτερικό της ντομάτας. Το υγρό αυτό περιέχει συστατικά που αποτρέπουν την βλάστηση και συνεπώς την δραστηριοποίηση του σπόρου όσο αυτός είναι εντός της ντομάτας.
Στην φύση η διαδικασία της διαιώνισης του είδους είναι απλή αλλά διαρκεί πολύ. Το φρούτο πέφτει όταν ωριμάσει. Το ζελέ αυτό που περιέχει το σπόρο «βράζει» ή «ζυμώνεται», φύση σιγά σιγά εξαφανίζει το περισσότερο υλικό το καρπού και μένουν οι σπόροι της ντομάτας οι οποίο όμως έχουν αποκτήσει ένα περίβλημα ( κρούστα ) προερχόμενο από το ζελέ. Έτσι μπορούν να διατηρηθούν χάρη στις ιδιότητες που το ζελέ παρέχει στο σπόρο.
Στην πράξη όμως ο καλλιεργητής θέλει πιο σύντομα να συλλέξει τον σπόρο ντομάτας όταν βρει τον κατάλληλο καρπό και συνεπώς παίρνει την κατάσταση στα χέρια του ώστε όλα να γίνουν σύντομα και όταν ο καλλιεργητής το θέλει.
Το πρώτο βήμα είναι να διαλέξουμε τις καλύτερες ντομάτες, αυτές που η εμφάνισή τους δείχνει πως δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Όπως συμβαίνει σε όλη την φύση, το γενετικό υλικό μεταφέρεται στους απογόνους και αυτό είναι κάτι που εμείς εκμεταλλευόμαστε. Η τέλεια ντομάτα εμφανισιακά θα μας «φωνάξει» από μακριά… να την επιλέξουμε!
Κόβουμε την ντομάτα στην μέση ώστε να αποκαλυφθούν οι μικρές «σπηλιές» που περιέχουν το ζελέ με τον σπόρο. Βγάζουμε όλο το περιεχόμενο ( ζελέ και σπόρο ) σε ένα καθαρό δοχείο. Μη προσπαθήσετε να πάρετε μόνο το σπόρο, το ζελέ είναι απαραίτητο να παραμείνει και να ζυμωθεί σαν ενιαίο μείγμα με τον σπόρο της ντομάτας. Αυτό δίνει τις ιδιότητες που χρειάζεται ώστε η διατήρηση του σπόρου να είναι τέλεια. Πρέπει να υπάρχει τόσο ζελέ στο μπολάκι ώστε οι σπόροι να επιπλέουν μέσα σε αυτό. Στη συνέχεια το τοποθετούμε σε ένα ζεστό και ασφαλές μέρος ( μέσα στο σπίτι είναι κατάλληλες οι συνθήκες ) και το αφήνουμε ώστε να γίνει η ζύμωση. Αυτό θα χρειαστεί μερικές μέρες, συνήθως 3-4 είναι αρκετές.
Το μείγμα αυτό καθώς περνάν οι ώρες και οι μέρες λόγω της ζύμωσης θα αρχίσει να μυρίζει κάπως δυσάρεστα, οπότε βάλτε το σε ένα σημείο που δεν θα ενοχλεί. Αν έχετε γυάλινο βάζο προτιμήστε αυτό. Θα μπορείτε να βλέπετε πως εξελίσσεται η διαδικασία από το πλαϊνό του βάζου. Βάλτε και ένα τούλι από πάνω το οποίο του επιτρέπει να αναπνέει αλλά και κρατά τα έντομα μακριά από το μείγμα ενώ συγκρατεί την μυρωδιά στο εσωτερικό του βάζου.
Αυτό που τελικά θα συμβεί και θέλουμε να δούμε είναι… μια στρώση μούχλας να σχηματίζεται στο πάνω μέρος του μείγματος. Θα μοιάζει σαν πέτσα. Αν δούμε και κάποια φυσαλίδα να βγαίνει τότε σημαίνει πως όλα είναι έτοιμα. Μην αφήσετε περισσότερο το σπόρο σε αυτή την κατάσταση γιατί θα ενεργοποιηθεί! Από το πλαϊνό τμήμα του βάζου φαίνεται η διαστρωμάτωση του μείγματος. Οι σπόροι κατακάθονται στον πάτο του βάζου, κάτω από την πέτσα που δημιουργείται.
Στη συνέχεια αφαιρείται η πέτσα για λόγους πρακτικούς. Αυτό διευκολύνει το ξεχώρισμα του σπόρου. Το μείγμα που μένει είναι πιο υγρό. Αν προσθέσουμε και λίγο νεράκι ακόμη τότε μπορούμε να κάνουμε μια πρώτη διαλογή του σπόρου. Αυτό είναι καλό ώστε όταν την επόμενη χρονιά φυτευτούν να μην έχουμε πολλές αποτυχίες. Στο αραιό μείγμα οι καλοί σπόροι θα κάτσουν στον πάτο του βάζου ενώ οι «επικίνδυνοι» σπόροι θα επιπλεύσουν! Αυτό συμβαίνει με πολλούς σπόρους, είναι ένας εύκολος τρόπος διαλογής. Αφαιρούμε λοιπόν τους σπόρους που δεν πέρασαν το ΤΕΣΤ και στραγγίζουμε τους σπόρους μέσα από ένα σουρωτήρι. Με πολύ τρεχούμενο νερό φροντίζουμε ώστε να μη παραμείνει υλικό από το μείγμα, παρά μόνο καθαροί σπόροι. Στην συνέχεια βάζουμε τους καθαρούς πλην βρεγμένους σπόρους σε ένα πιατάκι ώστε να στεγνώσουν. ΜΗΝ προσπαθήσετε να τους στεγνώσετε με τεχνητά μέσα ( αερόθερμα , χαρτοπετσέτες κτλ ) αλλά αφήστε το στέγνωμα να συμβεί αργά και με φυσικό τρόπο.
Οι σπόροι παρόλο που πλύθηκαν έχουν φτιάξει ένα προστατευτικό περίβλημα που τους διατηρεί. Εμείς πρέπει να τους παρέχουμε ένα καλό χώρο αποθήκευσης. Αποθυκεύουμε τους σπόρους σε ένα δοχείο που κλείνει καλά αεροστεγώς και το τοποθετούμε σε ένα δροσερό μέρος που δεν έχει υγρασία. Ισχύει δηλαδή ότι και για την αποθήκευση των περισσότερων σπόρων.
Συμβουλή : Βάλτε πάνω στο δοχείο ένα μικρό αυτοκολητάκι με το όνομα του σπόρου και την ημερομηνία συλλογής. Μπορεί να φαίνεται εύκολο να ξεχωρίζουμε ποιος σπόρος είναι τι, αλλά όταν μαζευτούν αρκετοί σπόροι αυτή η οργάνωση μας ανταμείβει.
Περισσότερες πληροφορίες :