Πολλές φορές αναρωτιόμαστε για το αν κάτι είναι αντιπροσωπευτικό ή όχι για ένα σύνολο από στοιχεία. Για παράδειγμα οι πρώτοι 100 άνθρωποι που συναντάμε μόλις περάσουμε τα σύνορα μιας χώρας είναι αντιπροσωπευτικοί για όλους τους κατοίκους της χώρας ή μήπως οι βουλευτές της χώρας είναι πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα καθώς προέρχονται από εκλογές ? Ίσως οι κάτοικοι των συνόρων να είναι αντιπροσωπευτικοί για εκείνους που ασχολούνται με τον τουρισμό ενώ οι βουλευτές για τις πολιτικές απόψεις των πολιτών την στιγμή των εκλογών. Και οι δύο ομάδες θα είναι αντιπροσωπευτικές αν εξετάζουμε τους φθόγγους που χρησιμοποιούν στην γλώσσα ενώ καμία από τις δύο ομάδες δεν θα είναι αν εξετάζουμε το εισόδημα! Το τι είναι αντιπροσωπευτικό και τι όχι καλείται να αποσαφηνίσει με μεγάλη ακρίβεια αυτός που διενεργεί την έρευνα, ο ερευνητής. Αυτός θα καθορίσει την αντιπροσωπευτικότητα καθώς είναι εκείνος που γνωρίζει όλες τις παραμέτρους της έρευνας και κυρίως τι ψάχνει ώστε να απευθυνθεί στο κατάλληλο κοινό. Η έννοια της αντιπροσωπευτικότητας είναι σχετική και εξαρτάτε από διάφορους παράγοντες.
Ενώ η αντιπροσωπευτικότητα είναι μια έννοια που ανάλογα με τα υπό εξέταση χαρακτηριστικά μπορεί να μεταβληθεί ο πληθυσμός είναι μια έννοια που αυτά τα χαρακτηριστικά τον κάνουν συγκεκριμένο. Η πετυχημένη στατιστική βασίζεται στον εντοπισμό και σαφή καθορισμό του προβλήματος. Στη δειγματοληψία ο σωστός καθορισμός του πληθυσμού από τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί δείγμα είναι αντίστοιχης σημασίας. Ως πληθυσμός ορίζεται το σύνολο όλων εκείνων των στοιχείων που έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και περιορισμούς. Για παράδειγμα όλοι όσοι έχουν μαύρα μαλλιά ή είναι Έλληνες ή γνωρίζουν Αγγλικά μπορούν να αποτελέσουν διαφορετικούς πληθυσμούς σε διαφορετικές έρευνες. Τα χαρακτηριστικά που καθορίζουν έναν πληθυσμό αλλά και οι σχέσεις μεταξύ των στοιχείων προστίθενται ή αφαιρούνται από τον ερευνητή.
Ο πληθυσμός αποτελεί το σύνολο των μονάδων ενός πληθυσμού και θεωρητικά μπορούν να εντοπιστούν όλες οι μονάδες του. Στην πράξη όμως αυτό δεν είναι εφικτό και ο ερευνητής πρέπει να καθορίσει ένα συγκεκριμένο δειγματοληπτικό πλαίσιο με τις μονάδες που είναι εφικτό να προσεγγιστούν και να έχουν μια πιθανότητα να επιλεγούν, όπως όλα τα υπόλοιπα μέλη του συνόλου. Το δειγματοληπτικό πλαίσιο καταρτίζεται και σε αυτό τοποθετούνται εκείνα τα στοιχεία για τα οποία ο ερευνητής έχει τα απαραίτητα στοιχεία «επικοινωνίας» και μπορεί να τα εντοπίσει. Ο τηλεφωνικός κατάλογος ή ο εκλογικός κατάλογος μπορούν να αποτελέσουν ένα δειγματοληπτικό πλαίσιο.
Επειδή όμως ο πληθυσμός ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που μπορεί να τον περιορίζουν λιγότερο η περισσότερο είναι συνήθως μεγάλος, για παράδειγμα όλοι οι Έλληνες ψηφοφόροι, ο κύριος στόχος του ερευνητή που διεξάγει μια έρευνα είναι να βρει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. Δηλαδή ένα υποσύνολο που πληθυσμού. Από ένα δείγμα έχουμε την απαίτηση τα στοιχεία που το αποτελούν να δίνουν μια «μικρογραφία» του πληθυσμού ως προς τα χαρακτηριστικά βάσει των οποίων τον καθορίσαμε. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές δειγματοληψίας οι οποίες ανάλογα με την περίπτωση μας βοηθούν στην επιλογή του «αντιπροσωπευτικού» δείγματος και τα αναλυθούν στο δεύτερο μέρος της εργασίας.