Βιβλιογραφία δειγματοληψίας

Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία

1. Η έρευνα του πραγματικού κόσμου, Colin Robson, Gutenberg, 2007

Ξενόγλωσση βιβλιογραφία

2. Encyclopedia of survey research methods , Paul J. Lavrakas , Sage publications , 2008

3. Internet research methods, A Practical Guide for the Social and

Behavioural Sciences, Claire houson, Peter Yule, Dianna Laurent, Carl Vogel, Sage publications , 2003

4. Advances in Telephone Survey Methodology, Published by John Wiley & Sons, Inc.,2008

5. Essentials of Research Methods, Janet M. Ruane, Blackwell Publishing , 2005

6. Organizational Research Methods , Paul Brewerton and Lynne Millward , Sage Publications , 2001

Δικτυογραφία

http://users.wmin.ac.uk/~bradlen/papers/sam06.html , προσπελάστηκε 22/01/2010 , Nigel Bradley, University of Westminster

Παίξτε τα καλύτερα παιχνίδια online στο internet.

Μια συλλογή από τα πιο ποιοτικά και ενδιαφέροντα παιχνίδια online στρατηγικής.

World of Tanks , Metin 2 , Big farm , Goodgame empire , Ikariam

Η χρήση του διαδικτύου ως μέσο ενημέρωσης, διασκέδασης αλλά και εργασίας το έχει καταστήσει ένα βασικό εργαλείο για πολλούς ανθρώπους και κάθε μέρα που περνά ο συνολικός αριθμός των χρηστών του θα αυξάνεται. Κάποιοι απλά διαβάζουν τα νέα στην εφημερίδα, περνούν απλά την ώρα τους παίζοντας ένα online παιχνίδι ή χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να διεκπεραιώσουν μέρος της εργασίας τους. Ανεξάρτητα με τους λόγους χρήσης του από ανθρώπους το διαδίκτυο αποτελεί ένα μέσο για τη διεξαγωγή μιας έρευνας και οι χρήστες του τον πληθυσμό στον οποίον μπορεί να απευθυνθεί ο ερευνητής. Η φύση και το μέγεθος του διαδικτύου δεν επιτρέπει την κατάρτιση ενός καταλόγου χρηστών όπως συμβαίνει με τους συνδρομητές τηλεφωνίας, καθώς το μέγεθός του δεν είναι σταθερό και αυξάνεται ή μειώνεται κάθε δευτερόλεπτο που περνά. Όμως λίστες με διευθύνσεις αλληλογραφίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δειγματοληπτικά πλαίσια. Το διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο βοηθητικά στην διεξαγωγή μιας έρευνας όσο και ως κύριο μέσο. Η χρήση μιας ιστοσελίδας με οδηγίες συμπλήρωσης ενός ερωτηματολογίου ή η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την αποστολή των απαντημένων ερωτηματολογίων μπορούν να δράσουν επικουρικά σε μια τυπική έρευνα. Όταν χρησιμοποιείται ως κύριο μέσο για την διεξαγωγή μιας έρευνας τότε οι χρήστες του στο σύνολο μπορούν να αποτελέσουν τον πληθυσμό για μια καθολική έρευνα ενώ χρήστες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μπορούν να αποτελέσουν υπό σύνολα του πληθυσμού. Για παράδειγμα όσων χρηστών η μοναδική διεύθυνση IP προέρχεται από την Ελληνική επικράτεια μπορούν να αποτελέσουν υποσύνολο ενδιαφέροντος.

Τα πιθανά πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα σαφώς επηρεάζουν την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Η πρόσβαση σε ένα πληθυσμό χωρίς όρια μας δίνει για πρώτη φορά την δυνατότητα να διεξάγουμε έρευνες μεγάλης κλίμακας, διασυνοριακές και διαπολιτισμικές έρευνες αλλά και να έχουμε πρόσβαση σε μικρούς και απομακρυσμένους πληθυσμούς. Επίσης το διαδίκτυο ως μέσο επικοινωνίας είναι σαφώς πιο οικονομικό και ευέλικτο, ανεξάρτητο από τον χρόνο και την θέση. Αρκεί το κοινό στόχος να έχει πρόσβαση σε αυτό. Η αυτοματοποιημένη ανάλυση των δεδομένων είναι επίσης ένα σημαντικό πλεονέκτημα της διεξαγωγής της έρευνας μέσω διαδικτύου καθώς τα δεδομένα καθώς συλλέγονται ηλεκτρονικά και σε βάσεις δεδομένων είναι άμεσα διαθέσιμα προς επεξεργασία σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μεθόδους όπως η συνεντεύξεις ή τα έντυπα ερωτηματολόγια για τα οποία ο ερευνητής θα πρέπει να επεξεργαστεί χειροκίνητα τα δεδομένα που συλλέχθηκαν. Για παράδειγμα η ηλεκτρονική καταγραφή των ψήφων στις εκλογές μπορεί να δώσει άμεσο και ακριβές αποτέλεσμα με το κλείσιμο της κάλπης. Η ανωνυμία των συμμετεχόντων μπορεί να εξασφαλισθεί με καλύτερο τρόπο καθώς το επιτρέπει η τοπολογία του διαδικτύου. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη χρήση του διαδικτύου είναι πολλά και μεγάλα, όμως κατά τη διαδικασία της δειγματοληψίας υπάρχουν επίσης αρκετά ζητήματα που πρέπει να προσεχθούν από τον ερευνητή.

Η δειγματοληπτική μέθοδος που θα επιλεχθεί θα έχει αντίκτυπο στον τύπο του δείγματος που θα παρθεί και πρέπει πολύ προσεκτικά να επιλεχθούν σε σχέση με τους στόχους της έρευνας. Πηγές για τη δημιουργία του δείγματος μπορούν να αποτελέσουν οι διαφημίσεις για τη συμμετοχή, προσκλήσεις από φίλους μέσω ηλεκτρονικής διεύθυνσης, κατάλογοι ηλεκτρονικών διευθύνσεων, σύνδεσμοι σε ιστοσελίδες, συνδρομητές σε ιστοσελίδες, ομάδες ενδιαφέροντος κα. Ένας κρίσιμος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος εγκυρότητα των δεδομένων, τόσο των δηλωθέντων στοιχείων για την ταυτότητα του χρήστη ( φύλο, ηλικία, εθνικότητα κτλ. ) όσο και η ακρίβεια στις απαντήσεις. Η φύση του διαδικτύου δεν αφήνει τον απόλυτο έλεγχο στον ερευνητή καθώς δεν μπορεί να εξακριβώσει πολλά από τα στοιχεία όπως θα μπορούσε αν διεξήγαγε πρόσωπο με πρόσωπο συνέντευξη. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων με εκείνα ενός δείγματος εκτός διαδικτύου είναι μια ενέργεια που μπορεί να βοηθήσει στην αξιολόγηση του δείγματος. Επίσης οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται μια έρευνα μέσω διαδικτύου είναι αδιευκρίνιστες. Η άνετη θερμοκρασία, η πίεση του χρόνου, η ησυχία και άλλοι σημαντικοί παράγοντες δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ερευνητή και μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του δείγματος. Η δυνατότητα για πρόσβαση στο διαδίκτυο εξαπλώνεται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να πληρώσουν την αντίστοιχη συνδρομή. Σε μια έρευνα  παγκόσμιας κλίμακας θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τον ερευνητή ότι το ποσοστό κατοίκων της Αμερικής και της δυτικής Ευρώπης που κάνουν χρήση του διαδικτύου είναι σαφώς μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό των κατοίκων της υποσαχάριας Αφρικής και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Ο ερευνητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του τόσο τα πλεονεκτήματα που το διαδίκτυο προσφέρει όσο και τους περιορισμούς καθώς η ποιότητα του δείγματος μπορεί να επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό. Επίσης όπως άλλωστε είναι απαραίτητο σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναφέρεται από τον ερευνητή ότι έγινε χρήση του διαδικτύου πριν οποιαδήποτε γενικοποίηση στο σύνολο του πληθυσμού. Οι προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά τη διαδικασία της δειγματοληψίας είναι μεγάλες, όσο και τα πλεονεκτήματα που μπορεί να αποκομίσει ένας ερευνητής.

Περισσότερες πηγές :

Η διεξαγωγή μιας έρευνας μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων είναι μια πρακτική που χρησιμοποιείται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Παρόλο που οι έρευνες μέσω του διαδικτύου όσο περνά ο χρόνος κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος οι τηλεφωνικές έρευνες παραμένουν η μεγαλύτερη πηγή για την συγκέντρωση των δεδομένων για ακαδημαϊκές έρευνες, έρευνες marketing, έρευνες που διεξάγουν τα ΜΜΕ και άλλους τύπους ερευνών. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 η εξάπλωση των τηλεφωνικών ερευνών ήταν πολύ μεγάλη και ξεπέρασε σε χρήση την έρευνα μέσω συνεντεύξεων πρόσωπο με πρόσωπο που ήταν η κύρια μέθοδος για την διεξαγωγή μιας έρευνας μέχρι τότε.

Η τηλεφωνικές έρευνες έχουν μεγάλα πλεονεκτήματα συγκρινόμενες με την συνέντευξη πρόσωπο με πρόσωπο, την ταχυδρομική αποστολή ερωτηματολογίου και τις έρευνες μέσω του διαδικτύου. Σε σχέση με την πρόσωπο με πρόσωπο συνέντευξη το πλεονέκτημα της είναι ότι διεξάγεται πιο γρήγορα, πιο εύκολα και πολύ φθηνότερα. Το κόστος όπως έχει αναφερθεί αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει πολλές πτυχές στον σχεδιασμό του πλάνου μιας έρευνας. Παρόλο που η τηλεφωνική συνέντευξη κοστίζει περισσότερο από την έρευνα μέσω διαδικτύου έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα ότι μπορούν να θεωρηθούν πιο αντιπροσωπευτικές.

Η δειγματοληψία για την διεξαγωγή μιας τηλεφωνικής έρευνας εμπλέκει την επιλογή του δείγματος από τηλεφωνικούς καταλόγους. Για αυτό το λόγο και καθώς η τεχνολογία αλλάζει τα δεδομένα ανακύπτουν κάποια προβλήματα που θα πρέπει τουλάχιστον να ληφθούν υπόψη κατά την γενίκευση των αποτελεσμάτων αν είναι αδύνατο να λυθούν. Για παράδειγμα μεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών παραμένουν εκτός τηλεφωνικών καταλόγων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποια νοικοκυριά να μη έχουν καμία πιθανότητα να επιλεγούν, ανεξαρτήτως της μεθόδου δειγματοληψίας που θα επιλεγεί από τον ερευνητή. Το πρόβλημα που δημιουργείται δεν απλώς η μείωση του συνολικού αριθμού μονάδων του δειγματοληπτικού πλαισίου αλλά και η πιθανή μη αντιπροσώπευση κάποιας υπό ομάδας όπως για παράδειγμα των κατοίκων που μόλις μετακόμισαν σε κάποια περιοχή και ο τηλεφωνικός τους αριθμός δεν έχει καταχωρηθεί ακόμη. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εξαίρεση των νέων κατοίκων. Ένας άλλος λόγος της μη ύπαρξης ενός τηλεφωνικού αριθμού στον κατάλογο, είναι η αντίστοιχη επιθυμία του πελάτη της εταιρίας τηλεφωνίας και έχει σχέση με την διαφύλαξη προσωπικών δεδομένων.  Οι άνθρωποι που επιλέγουν να μην συμπεριληφθούν στους τηλεφωνικούς καταλόγους υπάρχει πιθανότητα να ανήκουν σε μια ευρύτερη ομάδα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τους οδηγούν σε αυτή την στάση, που επίσης δεν θα αντιπροσωπευθεί ικανοποιητικά στο τελικό δείγμα. Όπως γίνεται κατανοητό η εξαίρεση κάποιων υπό ομάδων από τον υπό εξέταση πληθυσμό δεν αποτελεί απλά μείωση του συνολικού δειγματοληπτικού πλαισίου αλλά ενέχει κινδύνους για το βαθμό αντιπροσωπευτικότητας του τελικού δείγματος. Αυτό μπορεί είναι λόγος για να προκύψει ένα μεροληπτικό δείγμα.

Η κύρια αιτία για να μη καταχωρίσει κάποιος τον αριθμό του τηλεφώνου του στους καταλόγους δεν είναι σε καμία περίπτωση η επιθυμία να μη συμμετάσχει σε μια πιθανή έρευνα καθώς η σύγκριση μεταξύ του επιπέδου ανταπόκρισης μεταξύ των δυο κατηγοριών δεν προκύπτει καμία σημαντική διαφορά. Μια λύση στο πρόβλημα της μη καταχώρησης στους καταλόγους είναι η κλήση τυχαίων ψηφίων ( Random Digit Dialing – RDD ). Η δειγματοληψία σε αυτή την περίπτωση πραγματοποιείται με την κλήση τηλεφωνικών αριθμών των οποίων τα τελευταία ψηφία παράγονται με τυχαίο τρόπο από κάποιον υπολογιστή. Υπάρχει η δυνατότητα να εξαιρεθούν κάποια μπλοκ αριθμών τα οποία για παράδειγμα αντιστοιχούν σε βιομηχανικές ζώνες η σε εμπορικά κέντρα. Έτσι δίνεται η δυνατότητα τόσο στους καταχωρημένους τηλεφωνικούς αριθμούς να επιλεγούν όσο και στους μη καταχωρημένους. Το γεγονός όμως ότι κάνοντας χρήση της τυχαίας κλήσης αριθμών για την δειγματοληψία μπορεί να επηρεάσει την αποδοτικότητα διότι δεν είναι γνωστό εκ των προτέρων αν ο αριθμός αντιστοιχεί σε συνδρομητή ή είναι «νεκρός» αριθμός. Η αντικατάσταση των σταθερών τηλεφωνικών γραμμών από κινητά τηλέφωνα που είναι πιο εύχρηστα και δεν προϋποθέτουν την πληρωμή παγίου κόστους για την χρήση είναι μια τάση που αυξάνεται τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Αν λάβουμε υπόψη ότι οι κάτοχοι κινητών τηλεφώνων σε πολύ μεγάλο ποσοστό δεν καταχωρούν τα προσωπικά τους στοιχεία τότε γίνεται κατανοητό ότι η πρόσβαση σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό πολιτών είναι δύσκολη μέσω τηλεφωνικής συνέντευξης.

Η δειγματοληψία στις τηλεφωνικές έρευνες

Δειγματοληψία και νέες τεχνολογίες

Πάντα υπάρχουν λάθη στην διεξαγωγή μιας έρευνας. Τα λάθη αυτά μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δυο κατηγορίες :

• Λάθη κατά την δειγματοληψία. Τα λάθη αυτά προκύπτουν από τον σχεδιασμό της έρευνας που όπως αναφέρθηκε είναι το πιο σημαντικό μέρος της έρευνας. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται τα λάθη στην επιλογή του δείγματος όπως για παράδειγμα της κατάλληλης δειγματοληπτικής μεθόδου και τον λάθος υπολογισμό του μεγέθους του δείγματος.  Επίσης η προκατάληψη και η μεροληψία μπορούν να επηρεάσουν την διαδικασία της δειγματοληψίας.

• Λάθη εκτός δειγματοληψίας. Τα λάθη εκτός δειγματοληψίας έχουν σχέση με την επεξεργασία των δεδομένων. Η συμπερίληψη στοιχείων από άτομα εκτός πληθυσμού, η φτωχή κάλυψη του πληθυσμού, η μη κατανόηση κάποιων ερωτήσεων από τους συμμετέχοντες, λάθη κατά την καταγραφή των απαντήσεων από τους υπευθύνους και η μη ανταπόκριση είναι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την αντιπροσωπευτικότητα ενός δείγματος και δεν έχουν σχέση με την διαδικασία της δειγματοληψίας.

Σφάλματα στην έρευνα

Η μέθοδος της χιονόμπαλας αντιπροσωπεύει την λιγότερο πιθανή μέθοδο για την διεξαγωγή μιας έρευνας, καθώς εμπλέκει την επιλογή του πληθυσμού στόχου από τις υπάρχουσες επαφές, αλλά και στις επαφές που αυτά τα άτομα έχουν. Τα άτομα που αρχικά επιλέχθηκαν για την έρευνα καλούνται να παρέχουν στοιχεία επικοινωνίας για άλλα άτομα, για αυτό χρησιμοποιείται και η έννοια της χιονόμπαλας που καθώς κατεβαίνει, μεγαλώνει συνεχώς.

Έτσι και ο πληθυσμός με τις συστάσεις εκείνων που συμμετείχαν μεγαλώνει συνεχώς. Αυτό προϋποθέτει βέβαια την ικανότητα του ερευνητή να πείθει αλλά και την συνεργασιμότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα. Η μέθοδος εφαρμόζεται κυρίως σε μικρούς πληθυσμούς οι οποίοι είναι δύσκολα προσβάσιμοι λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους. Παράδειγμα αποτελούν οι «μυστικές» κοινότητες – οργανώσεις ή τα κλειστά επαγγέλματα όπου είναι πολύ ευκολότερο να προτείνει κάποιος έναν συνάδελφό του παρά να ανακαλύψει ο ερευνητής τα μέλη του πληθυσμού. Η γενίκευση από τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας πρέπει να είναι η μικρότερη δυνατή.

Δειγματοληψία με τη μέθοδο της χιονόμπαλας – Snowball sampling

Πρόκειται για μια διαδεδομένη μέθοδο δειγματοληψίας, κυρίως στους μαθητικούς κύκλους. Η δειγματοληψία ευκολίας ή διαθεσιμότητας όπως αλλιώς λέγεται πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και με μεγάλη προσοχή. Όπως και το όνομα της μεθόδου αποκαλύπτει, ο ερευνητής αναζητά τα δεδομένα του από οποιονδήποτε μπορεί να του τα δώσει «εύκολα» ( φίλοι, μαθητές, συνάδελφοι κτλ. ).

Παρόλο που η μέθοδος αυτή μπορεί να αποφέρει μεγάλα δείγματα σε σχετικά μικρό χρόνο και με μικρό κόστος το μέγεθος του δείγματος που παράγεται δεν μπορεί να μας αποζημιώσει για την μη αντιπροσωπευτικότητά του. Τέτοιου είδους προσέγγιση θα πρέπει να περιορίζονται μόνο σε διερευνητικές έρευνες ή βοηθητικά για την δημιουργία ερωτηματολογίου. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μεγάλη περίπτωση να οδηγήσουν τον ερευνητή σε λάθος συμπεράσματα.

Δειγματοληψία ευκολίας – ( Convenience sampling )

Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση οι ερευνητές απαιτείται να εντοπίσουν άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, με την υπόθεση ότι αυτά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά είναι κατανεμημένα συστηματικά από άκρη σε άκρη σε έναν πληθυσμό έτσι ώστε η επιλογή των σωστών αναλογιών στα άτομα που παρουσιάζουν παραλλαγές των χαρακτηριστικών να αποφέρουν ένα απολύτως αντιπροσωπευτικό δείγμα.

Τα χαρακτηριστικά στα οποία πρέπει να βασίζονται οι αναλογίες μπορεί να είναι απλά, για παράδειγμα η ηλικία ή μπορεί να είναι συνδυασμός χαρακτηριστικών όπως η ηλικία, το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση και η κατοχή αυτοκινήτου. Καθώς αυτή η μέθοδος φαίνεται χρήσιμη και εύχρηστη σε θεωρητικό επίπεδο, υποφέρει από το γεγονός ότι τα άτομα που είναι πιο εύκολα στην πρόσβαση όπως για παράδειγμα συγγενείς και φίλοι είναι πιθανό να συμπεριληφθούν. Επίσης η αναλογία του κάθε χαρακτηριστικού πρέπει να είναι γνωστή στον ερευνητή.

Αναλογική δειγματοληψία  – Quota sampling

Τα ξεχωριστά άτομα επιλέγονται από έναν πληθυσμό σύμφωνα με υποκρυπτόμενο ενδιαφέρον για κάποια συγκεκριμένη ομάδα. Για παράδειγμα, η μελέτη των τάσεων μιας ένωσης του εργατικού δυναμικού όπου απουσιάζει ένας σαφές δειγματοληπτικό πλαίσιο. Είναι δηλαδή η επιλογή κάποιων τυπικών μελών που ανήκουν σε κάποιες τυπικές ομάδες.

Αυτή η μέθοδος ίσως να μην είναι απολύτως αντιπροσωπευτική όμως θα αποφέρει πολύ χρήσιμες πληροφορίες. Οι πολιτικές δημοσκοπήσεις συχνά χρησιμοποιούν αυτή την μέθοδο. Η επιλογή μιας εκλογικής περιφέρειας η οποία κατά το παρελθόν έδειξε να προβλέπει και το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών ή η επιλογή εκλογικών τμημάτων ( τυπικά τμήματα ) τα οποία γενικά ανακλούν τις προτιμήσεις του πληθυσμού είναι παραδείγματα όπου η δειγματοληψία σκοπιμότητας χρησιμοποιείται αρκετά συχνά για την πρόβλεψη του τελικού αποτελέσματος και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία.

Δειγματοληψία σκοπιμότητας ( Purposive sampling ) – Μέθοδοι μη τυχαίας δειγματοληψίας

Αυτή η μέθοδος βασίζεται στις τεχνικές της απλής τυχαία δειγματοληψίας και της συστηματικής δειγματοληψίας με σκοπό να δημιουργήσει ένα ακόμη πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα, επιστρατεύει όμως μια ελαφρώς πιο περίπλοκη διαδικασία.

Για να γίνει το δείγμα πιο αντιπροσωπευτικό οι αναλογίες των διάφορων ομάδων στο δείγμα πρέπει να είναι οι ίδιες όπως στο σύνολο του πληθυσμού. Ο ερευνητής χρειάζεται πρώτα να επιλέξει την μεταβλητή ομαδοποίησης ή στρωματοποίησης πάνω στην οποία θα βασιστεί η σωστή αντιπροσώπευση. Με την επιλογή αυτής της μεταβλητής, ο ερευνητής ομαδοποιεί το δειγματοληπτικό πλαίσιο σε ομάδες και στη συνέχεια επιστρατεύει την απλή τυχαία δειγματοληψία ή τη συστηματική δειγματοληψία για να επιλέξει τη σωστή αναλογία ατόμων εντός κάθε ομάδας – στρώματος μέσα στο πληθυσμό.

Στρωματοποιημένη δειγματοληψία – Μέθοδοι τυχαίας δειγματοληψίας